Organizatorem programu LIDER jest Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Przyznana kwota finansowania (nie wyższa niż 1,5 mln zł) może zostać przeznaczona na badania aplikacyjne oraz badania rozwojowe. Program adresowany jest do doktorantów, nauczycieli akademickich nie posiadających stopnia doktora, osób posiadających stopień doktora od uzyskania którego nie upłynęło 7 lat i osób posiadających stopień doktora habilitowanego, pod warunkiem że od uzyskania stopnia doktora nie upłynęło 7 lat.
W XI edycji konkursu finansowane wsparcie otrzymały dwa projekty z Politechniki Krakowskiej. Jednym z nich pn. „Nowe technologie oscylatorowego tłumienia pulsacji ciśnienia i wibracji rurociągów w instalacjach sprężarkowych z wykorzystaniem elementów wytworzonych przy użyciu technik druku 3D” kieruje dr inż. Przemysław Młynarczyk (na zdjęciu obok / fot. archiwum prywatne P. M.) z Katedry Inżynierii Cieplnej i Procesowej Wydziału Mechanicznego. Przedsięwzięcie naukowe dostało od NCBR 1 500 000 zł. W skład zespołu projektowego weszli specjaliści z różnych dziedzin: mgr inż. Damian Brewczyński (Laboratorium Badań Technoklimatycznych i Maszyn Roboczych WM; specjalista w dziedzinie druku 3D), dr inż. Joanna Krajewska-Śpiewak (Katedra Inżynierii i Automatyzacji Produkcji WM; zajmuje się analizą danych pomiarowych), dr inż. Paweł Lempa (Katedra Informatyki Stosowanej WM; programowanie). Przedsięwzięcie będzie realizowane od stycznia 2021 r. do stycznia 2024 r.
Jak tłumaczy dr inż. Przemysław Młynarczyk, w przemyśle najczęściej wykorzystywane są sprężarki wyporowe, których praca ma charakter cykliczny. W instalacjach tego typu występują pulsacje ciśnienia, które są wywołane okresowym wymuszeniem przepływowym wynikającym z pracy sprężarki. – Pulsacje ciśnienia wpływają bezpośrednio na ilość energii potrzebnej do sprężania czynnika, powodują drgania mechaniczne instalacji sprężonego gazu oraz generują hałas i niszczą zawory sprężarek. Dlatego celem naszego projektu jest zdefiniowanie całej gamy nowego rodzaju oscylatorowych tłumików pulsacji ciśnienia i wibracji rurociągów, trudnych lub wręcz niemożliwych do wykonania przy użyciu klasycznych metod produkcji – mówi dr inż. Przemysław Młynarczyk.
W ramach projektu realizowanego na Politechnice Krakowskiej zostanie opracowany model pozwalający na określenie wpływu różnych rozwiązań tłumika na pulsacje i wibracje występujące w instalacjach tłocznych gazu. Pozwoli on na dobór technologii do instalacji charakteryzujących się różnymi parametrami pracy, takimi jak ciśnienie, częstotliwość pulsacji i wibracji itp. – Ta metoda w połączeniu z produkcją przy użyciu technik druku 3D umożliwi szybkie zaprojektowanie i wyprodukowanie całości lub części technologii tak, aby poprawić niezawodność instalacji poprzez szybki montaż wewnątrz rurociągu za komorą tłoczną lub przed komorą ssącą sprężarki – wyjaśnia dr Młynarczyk. – Proponowane przez nas podejście do kwestii tłumienia pulsacji ciśnienia w instalacjach sprężarkowych różni się zasadniczo od rozwiązań aktualnie stosowanych w praktyce przemysłowej.
Wyniki politechnicznego projektu będą szczególnie istotne dla firm działających w przemyśle ciężkim oraz energetyce związanej z transportem paliw gazowych. Eliminacja pulsacji ciśnienia jest niezwykle istotna ze względu na bezpieczeństwo osób pracujących przy instalacjach. Ponadto rozwiązanie będzie adresowane do firm z branży maszynowej, głównie chłodniczej, ponieważ jego zastosowanie w instalacjach chłodniczych, np. lodówkach czy ladach chłodniczych, umożliwi eliminację hałasu wynikającego z pracy sprężarki i generowanych przez to drgań.
Dzięki dofinansowaniu z programu LIDER (1 496 550 zł) na Politechnice Krakowskiej będzie mógł też zostać zrealizowany projekt pn. „Opracowanie technologii addytywnego wytwarzania przyjaznych dla środowiska i bezpiecznych materiałów izolacyjnych i zdolnych do akumulacji ciepła opartych na alkalicznej aktywacji surowców antropogenicznych”. Kieruje nim dr inż. Michał Łach (na zdjęciu obok / fot. archiwum prywatne M. Ł.) z Zakładu Materiałów Konstrukcyjnych i Geopolimerów w Instytucie Inżynierii Materiałowej WIMiF. Realizacja przedsięwzięcia rozpocznie się w styczniu 2021 r. a zakończy w styczniu 2024 r. Oprócz dr inż. Michała Łacha w projekcie badawczym biorą udział: dr inż. Barbara Kozub (Katedra Metalurgii Proszków w Instytucie Inżynierii Materiałowej WIMiF), mgr inż. Patrycja Bazan (Instytut Inżynierii Materiałowej WIMiF) i mgr inż. Marcin Adamczyk (Katedra Inżynierii Materiałów Budowlanych na Wydziale Inżynierii Lądowej).
Celem naukowców jest opracowanie technologii produkcji kompozytów geopolimerowych wytwarzanych m.in. na bazie odpadów z energetyki węglowej i górnictwa węglowego, zawierających materiały zmiennofazowe. – Istotną korzyścią płynącą z realizacji projektu jest opracowanie innowacyjnej linii pilotażowej do wytwarzania addytywnego pianek geopolimerowych. Pozwoli to nie tylko na produkcję prefabrykowanych płyt jako okładzin, ale również na natryskiwanie warstw spienionych geopolimerów na rzeczywistych obiektach, np. w istniejących budynkach – mówi dr inż. Michał Łach. Jak dodaje, właściwości geopolimeru pozwalają na uzyskanie lepszych parametrów niż w przypadku stosowanych obecnie materiałów na bazie cementu portlandzkiego, a także popularnie używanych materiałów izolacyjnych. Geopolimery ograniczają palność materiałów zmiennofazowych, zwiększają ich stabilność i trwałość, a dodatkowo posiadają większą pojemność cieplną od tradycyjnych materiałów.
Opracowywany na Politechnice Krakowskiej materiał izolacyjny będzie mógł znaleźć zastosowanie praktycznie we wszystkich typach budownictwa. Naukowcy przewidują, że ich rozwiązania szczególnie zainteresują przedsiębiorstwa z sektora budowlano-usługowego. Nim jednak to nastąpi, rozwiązanie trzeba poddać testom. – W wyniku naszego projektu wytworzona zostanie duża partia elementów geopolimerowych z PCM, które następnie – z pomocą partnerów przemysłowych zainteresowanych wdrożeniem rozwiązania – poddamy testom na rzeczywistych obiektach – wspomina dr inż. Michał Łach. Naukowiec z Wydziału Inżynierii Materiałowej i Fizyki wymienia też główne cele prac badawczych, które ruszą lada dzień: opracowanie technologii addytywnego wytwarzania izolacyjnych kompozytów geopolimerowych zdolnych do akumulacji ciepła, zamknięcie obiegu odpadów z procesów termicznych poprzez opracowanie innowacyjnego modelu gospodarki o obiegu zamkniętym dla przedsiębiorstw wytwarzających takie odpady, wdrożenie ekoinnowacyjnej technologii pilotażowej, produkcja elementów geopolimerowych zawierających materiały zmiennofazowe.