Politechnika Krakowska wzbogaciła się o nowe centrum badawcze

Nowe laboratorium prowadzi badania właściwości cieplno-fizycznych i mechanicznych nowoczesnych materiałów najbardziej zaawansowanymi technikami. Wykonuje też – ważne dla ochrony środowiska – analizy chemiczne i oznaczenia zanieczyszczeń trwałych, m.in. pestycydów, hormonów i leków w glebie, wodzie i powietrzu. Z szerokiej palety możliwości badawczych LMiUE i wiedzy eksperckiej specjalistów PK będą  korzystać nie tylko naukowcy, ale też firmy. Nowe laboratorium jest częścią Regionalnego Zespołu Akredytowanych Laboratoriów Badawczych i Wzorcujących PK, które powstało na Politechnice Krakowskiej dzięki wsparciu ze środków unijnych. Należą do niego również dwie inne placówki badawcze PK (z Wydziału Mechanicznego).

– Otwarcie Akredytowanego Laboratorium Maszyn i Urządzeń Energetycznych umożliwia Politechnice Krakowskiej prowadzenie na wysokim, europejskim poziomie nowych oraz ulepszonych prac i świadczenie usług badawczych, głównie z zakresu wysoko zaawansowanych materiałów oraz technologii dla przemysłu. Powstanie nowej placówki przyczynia się również do wzrostu potencjału naukowego, gospodarczego oraz poziomu innowacyjności województwa małopolskiego – podkreśla rektor Politechniki Krakowskiej prof. dr hab. inż. Andrzej Szarata.

Regionalny Zespół Akredytowanych Laboratoriów Badawczych i Wzorcujących PK – kluczowy ośrodek dla Małopolski

Otwarte właśnie laboratorium PK powstało w ramach unijnego projektu, który dotyczył utworzenia na Politechnice Zespołu Akredytowanych Laboratoriów Badawczych i Wzorcujących. Przedsięwzięcie otrzymało dofinansowanie z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020 (kierownikiem projektu RZAL jest dr hab. inż. Magdalena Niemczewska-Wójcik, prof. PK z Wydziału Mechanicznego). W skład Regionalnego Zespołu Akredytowanych Laboratoriów Badawczych i Wzorcujących wchodzą trzy placówki Politechniki Krakowskiej – dwie z Wydziału Mechanicznego (Laboratorium Metrologii Współrzędnościowej oraz Laboratorium Badań Technoklimatycznych i Maszyn Roboczych, dzięki unijnemu wsparciu zyskały nowoczesną aparaturę badawczą) i nowo powstałe Laboratorium Maszyn i Urządzeń Energetycznych z Wydziału Inżynierii Środowiska i Energetyki. – Projekt RZAL pozwolił nam skonsolidować potencjał badawczy uczelni w kilku znaczących dyscyplinach naukowych: inżynierii materiałowej, inżynierii środowiska, górnictwie, energetyce, inżynierii chemicznej. Tym samym Kraków i Małopolska zyskują kluczowy ośrodek naukowo-badawczy, działający w oparciu o najnowocześniejszą technologię pomiarową i systemy badawcze oraz ściśle łączący naukę i innowacje techniczne z zastosowaniami przemysłowymi – mówi dr hab. inż. Magdalena Niemczewska-Wójcik, prof. PK, kierownik projektu RZAL.

Imponujące możliwości badawcze

Koszty utworzenia otwartego właśnie Laboratorium Maszyn i Urządzeń Energetycznych to 7,35 mln zł, z czego dofinansowanie z UE wyniosło 5,41 mln zł, a pozostałe środki pochodziły z budżetu uczelni i wydziałów PK. Kierownikiem nowej jednostki Politechniki, działającej w ramach Katedry Procesów Cieplnych, Ochrony Powietrza i Utylizacji Odpadów WIŚiE PK, jest dr inż. Jan Wrona. – Dzięki bogatemu wyposażeniu Laboratorium Maszyn i Urządzeń Energetycznych w przyrządy, które określają zróżnicowane parametry fizyczne i chemiczne materiałów, możliwe będzie szerokie spektrum działalności naukowej i współpracy z przemysłem – mówi dr inż. Jan Wrona. – W LMiUE będziemy określać właściwości cieplno-fizyczne i mechaniczne materiałów, np. izolacyjnych czy budowlanych, w warunkach zbliżonych do tych, w jakich będą eksploatowane. Możliwości badawcze laboratorium obejmują również określanie charakterystycznych temperatur przemian fazowych w materiałach różnych typów, efektów cieplnych oraz zmian masy podczas przemian fizycznych i chemicznych w badanych próbkach. Ponadto, możliwe jest określanie dyfuzyjności cieplnej i współczynników przewodzenia ciepła, a także modułu Younga i współczynnika Poissona dla materiałów metodą wzbudzania impulsowego w szerokim zakresie temperatury – opisuje dr inż. Jan Wrona. Takie badania służą m.in. ograniczeniu zużycia energii w budynkach i instalacjach przemysłowych.

Dostępna w laboratorium aparatura daje też możliwości badania emisji składników gazowych z procesów spalania, zgazowania czy pirolizy. Do tego pozwoli na wykonywanie analiz chemicznych surowców i produktów wykorzystywanych w procesach produkcyjnych oraz oznaczenia zanieczyszczeń obecnych w środowisku – w glebie, wodzie i powietrzu – m.in. pestycydów, hormonów i leków. Wyniki badań będą mogły być wykorzystane do unowocześniania procesów wytwórczych i produktów, oraz podejmowania wyzwań o charakterze ekologicznym czy związanych ze zrównoważonym rozwojem, takich np. jak walka ze smogiem.

Aparatura na światowym poziomie

Nowe laboratorium Politechniki Krakowskiej powstało w specjalnie odnowionych na ten cel przestrzeniach przyziemia budynku Wydziału Inżynierii Środowiska i Energetyki na kampusie głównym uczelni przy ul. Warszawskiej 24. Zestaw aparatury badawczej, stanowiącej wyposażenie LMiUE, robi wrażenie. W skład Laboratorium Maszyn i Urządzeń Energetycznych wchodzą m.in.:

• stanowiska do badań przewodności cieplnej materiałów izolacyjnych płaskich i cylindrycznych;
• zestaw do kompleksowych analiz chromatograficznych, w tym analiz śladowych, zanieczyszczeń powietrza, wód, gruntów, żywności;
• wieloparametrowy, przenośny analizator gazów;
• analizator do pomiaru przewodności cieplnej i dyfuzyjności ciał stałych, proszków, płynów i past;
• przenośne systemy pomiarowe do określania współczynnika przenikania ciepła przez przegrody budowlane i szkło;
• stanowiska do badań dyfuzyjności i przewodności cieplnej w zakresie temperatur od -150°C do 1500°C;
• dylatometr do wyznaczania współczynnika rozszerzalności termicznej materiałów;
• stanowisko do wyznaczania modułu Younga i współczynnika Poissona rożnych materiałów;
• piec komorowy do badań materiałów w wysokich temperaturach – do 1600°C.