PK i Kraków idą w dobrym kierunku!

Uczestniczy w nim m.in. interdyscyplinarny zespół ekspertów Politechniki Krakowskiej. Celem projektu jest opracowanie standardów energooszczędnej modernizacji budynków historycznych, z których będzie mogła skorzystać cała Europa. Stolica Małopolski znalazła się wśród czterech miast, w których dzięki środkom unijnym, w wybranych obiektach zostaną przeprowadzone takie modernizacje. Krakowskim zabytkiem wytypowanym do „FuturHist” jest kamienica przy ul. Kościuszki 18, w której mieści się m.in. antykwariat „Abecadło".

Kraków cieszy się ogromnym dziedzictwem ponad 3 tys. zabytkowych kamienic i budynków, które są tożsamością naszego miasta. To także nowoczesna metropolia odpowiadająca na wyzwania współczesności i kryzysu klimatycznego. Zaangażowanie miasta w międzynarodowy projekt „FuturHist” ma przyczynić się do modernizacji zabytkowych obiektów, która pozwoli na zwiększenie ich oszczędności energetycznej. Osiągnięciami naszych działań, w ramach modernizacji energetycznej zabytkowej kamienicy przy ul. Kościuszki 18, będziemy dzielić się z innymi miastami w Polsce – zaznacza Maria Klaman, zastępczyni prezydenta Krakowa.

Innowacyjny projekt, realizowany z unijnego programu Horyzont Europa, skupia naukowców z Włoch, Szwecji, Danii, Austrii, Wielkiej Brytanii, Niemiec, Hiszpanii i Polski, reprezentowanej przez Politechnikę Krakowską. Głównym celem współpracy jest wypracowanie skutecznych i efektywnych kosztowo rozwiązań, które pozwolą na zmniejszenie zapotrzebowania budynków zabytkowych na energię o minimum 60 proc., przy zachowaniu ich wartości historycznych i kulturowych. Opracowane w ramach projektu rozwiązania można będzie wdrażać na szeroką skalę w różnych europejskich miastach, co przyspieszy transformację energetyczną zabytków. Inwestycje w ochronę dziedzictwa staną się dzięki temu bardziej opłacalne i przystępne finansowo, a jednocześnie będą sprzyjać ochronie środowiska. Możliwe będzie zachowanie unikalnego dziedzictwa architektonicznego w miastach takich jak Kraków, przy jednoczesnym dostosowaniu ich do wymagań współczesności.

Międzynarodowe grono ekspertów spotyka się w Krakowie

Od 7 do 9 maja w Krakowie spotyka się międzynarodowy zespół naukowców, m.in. architektów, ekspertów w obszarach zrównoważonej transformacji miast i energooszczędnego budownictwa, by sprawdzić i omówić rozwiązania, które będą zastosowane w modernizacji energetycznej obiektów historycznych. – To wyzwanie wymagające innowacyjnych rozwiązań, a współpraca międzynarodowa w ramach projektu „FuturHist” pozwala nam wypracować modele, które będą służyć miastom w całej Europie. Dzięki unikatowym kompetencjom naszych naukowców Politechnika Krakowska może uczestniczyć w projekcie o ogromnym znaczeniu dla przyszłości dziedzictwa kulturowego i środowiska naturalnego – mówi prof. Andrzej Szarata, rektor uczelni.

Kraków niedawno obchodził 45-lecie wpisu na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Jako miasto o szczególnym znaczeniu dla dziedzictwa świata, jest doskonałym przykładem na to, w jaki sposób dbać i chronić walory architektoniczne miejskiej zabudowy. Do projektu wytypowano cztery budynki, w których zostaną wykonane prace budowlane związane energetyczną modernizacją. Są to obiekty zlokalizowane w Kordobie, Edynburgu, Linköping oraz właśnie w Krakowie – przy ul. Kościuszki 18.

– Jako budynek demonstracyjny do projektu „FuturHist” wybraliśmy obiekt typowy dla zabudowy Zwierzyńca i reprezentatywny dla dużej liczby budynków z przełomu XIX i XX wieku. Kamienica ma również ciekawą historię, bowiem przez lata funkcjonowała w niej „Apteka pod Aniołem Stróżem”, a obecnie w tym lokalu prężnie działa antykwariat „Abecadło” – zaznacza Marcin Paradyż, zastępca dyrektora ds. technicznych Zarządu Budynków Komunalnych.

Jak będą wyglądać prace w kamienicy przy ul. Kościuszki 18?

Za koordynację prac w demonstracyjnej kamienicy przy ul. Kościuszki odpowiada Zarząd Budynków Komunalnych w ścisłej współpracy z zespołem badawczym Politechniki Krakowskiej oraz z Fundacją Sendzimira. Na postawie wytycznych naukowców w budynku zostaną zastosowane takie rozwiązania jak: izolacja ścian zewnętrznych, docieplenie od wewnątrz, wprowadzenie wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła, wdrożenie inteligentnego systemu zarządzania energią. Sprawdzane są także możliwości wykorzystania energii odnawialnej przy zasilaniu budynku.

Jak podkreślał w Krakowie Daniel Herrera, koordynator projektu FuturHist Eurac Research, większą wydajność energetyczną zabytkowych budynków naukowcy chcą  osiągać szybciej, taniej i przy zastosowaniu naturalnych materiałów oraz zrównoważonych innowacji technologicznych. W przypadku krakowskiej kamienicy efekty prac będą sprawdzać dzięki precyzyjnemu  monitoringowi budynku m.in. pod kątem przewodzenia ciepła i wilgotności, jakości powietrza i komfortu cieplnego w pomieszczeniach oraz ilości zużywanej energii.

Dr hab. inż. arch. Kinga Racoń-Leja, profesor Politechniki Krakowskiej, kierująca pracami polskiego zespołu badawczego, wskazuje: – W Krakowie dokonaliśmy dogłębnego rozpoznania tego typu budynków, do którego należy kamienica przy ul. Kościuszki. Wiemy, że podobnych obiektów, nadających się do energetycznej regeneracji, jest w mieście przynajmniej 3,5 tysiąca – to m. in. ponad 2,3 tys. kamienic i 1183 willi. A liczby te mogą być nawet niedoszacowane ze względu na niepełne dane dotyczące roku budowy w ewidencji gruntów i budynków. Liczymy, że owocem naszego projektu będzie dostarczenie każdemu mieszkańcowi czy właścicielowi zabytkowego domu czy mieszkania prostych narzędzi i wytycznych, by mógł zmniejszyć koszty ich utrzymania i nie uchronić nic z ich zabytkowej wartości.

Krakowskie statystyki zapowiadają skalę europejskich wyzwań związanych z energetyczną transformacją zabytków, którym wychodzi naprzeciw projekt „FuturHist”. Zarząd Budynków Komunalnych w Krakowie podaje, że ponad 40 proc. zarządzanych przez niego budynków (ponad 220 nieruchomości), podlega ochronie konserwatorskiej – na zasadach wpisu do rejestru zabytków lub gminnej ewidencji zabytków. Obecne wyzwania z nimi związane dotyczą przystosowania do zmian klimatycznych. W ramach działań w tym obszarze ważne jest zarówno zmniejszenie zapotrzebowania poszczególnych nieruchomości na energię, jak i zwiększenie udziału energii produkowanej ze źródeł odnawialnych. Wypracowanie odpowiedniej metodologii w tym zakresie jest szczególnie istotne w odniesieniu do budynków podlegających ochronie konserwatorskiej, gdyż w kwestii takich obiektów, niejednokrotnie standardowe rozwiązania nie mogą być zastosowane. Tym większa waga  współpracy miasta i naukowców.

 – To kolejny wspólny projekt, który realizujemy we współpracy z Politechniką Krakowską.  Dziękujemy władzom uczelni i naukowcom za zaangażowanie i ogromne wsparcie dla miasta – mówiła podczas konferencji prasowej towarzyszącej wizycie europejskich ekspertów wiceprezydent Krakowa Maria Klaman. Za nieoceniony wkład Politechniki w służący Krakowowi i jego mieszkańcom projekt energetycznej transformacji zabytkowych budynków dziękował także p.o dyrekto0ra ZBK w Krakowie Marcin Paradyż. Jak przypominał, ta miejska jednostka kończy też wspólną realizację innego ważnego projektu europejskiego wspólnie z uczelnią. Stworzeniu innowacyjnego zeroemisyjnego i autonomicznego systemu energetycznego (RESHeat) dla bydnków mieszkalnych, opartego tylko na instalacjach wykorzystujących odnawialne źródła energii. System, opracowany w ramach europejskiego projektu, któremu lideruje Politechnika, jest testowany m.in. w budynku komunalnym zarządzanym przez ZBK.

Projekt FuturHist w szerokiej europejskiej kooperacji

Projekt FuturHist jest w całości finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Horyzont Europa (całościowy budżet projektu to ponad 3,8 mln euro).  Bierze w nim udział 15 przedstawicieli z 8 krajów Unii Europejskiej oraz 3 partnerów stowarzyszonych z Wielkiej Brytanii. Liderem jest Akademia Europejska w Bolzano (EURAC) z Włoch. Projekt został zaplanowany na 4 lata, od grudnia 2023 r. do grudnia 2027 r.

Przy projekcie FuturHist pracuje doświadczony zespół badawczy z Politechniki Krakowskiej pod kierownictwem dr hab. inż. arch. Kingi Racoń-Lei, prof. PK w składzie: dr inż. arch. Krzysztof Barnaś, dr inż. arch. Ernestyna Szpakowska-Loranc, dr inż. arch. Filip Suchoń, mgr inż. arch. Judyta Rduch, mgr inż. arch. Krzysztof Klus oraz mgr inż. arch. Anna Bochnia z Wydziału Architektury, dr hab. inż. Małgorzata Fedorczak-Cisak, prof. PK z Małopolskiego Laboratorium Budownictwa Energooszczędnego PK, dr hab. inż. Marzena Nowak-Ocłoń, prof. PK z Wydziału Inżynierii Środowiska i Energetyki oraz dr hab. inż. Tomasz Kisilewicz, prof. PK z Wydziału Inżynierii Lądowej. Ze strony ZBK pracami kieruje Marcin Paradyż, zastępca dyrektora ds. Technicznych oraz Roksana Kurek. Oprócz PK i ZBK przy projekcie pracuje również Fundacja Sendzimira i reprezentujący ją Ewelina Pękała oraz dr Tomasz Jeleński (także pracownik PK). W Międzynarodowej Radzie Doradczej (Advisory Board) projektu są ponadto m.in: dr hab. Monika Bogdanowska (PK), Łukasz Konarzewski (Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków), Katarzyna Urbańska (Małopolski Wojewódzki Konserwator Zabytków).