Politechnika Krakowska zrealizuje także projekt w ramach konsorcjum Narodowej Sieć Metrologii Współrzędnościowej, służący rozszerzeniu możliwości badawczych w zakresie pomiarów ultraprecyzyjnych i in-process metrology. Wart ponad 43 mln zł projekt uzyskał dofinansowanie w – koordynowanym przez OPI – Państwowy Instytut Badawczy – konkursie FENG w ramach Priorytetu II (Środowisko sprzyjające innowacjom). Grant dla PK to ponad 11 ml zł.
SHM System, Politechnika i UMCS stworzą światłowodowy czujnik dla zwiększenia bezpieczeństwa w budownictwie i kolejnictwie
Z programu FENG zrealizowany zostanie wspólny projekt konsorcjum SHM System sp. z o.o. sp. kom. (lider), Politechniki Krakowskiej i Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie pn. „Ciągły geometrycznie czujnik temperatury, odkształceń i kształtu (Distributed Temperature, Elongation and Shape Sensor = DTES Sensor)”. Przedsięwzięcie warte ponad 29 mln zł otrzymało dofinansowanie w wysokości 23 414 153.53 zł. Wartość zadań realizowanych przez zespół PK w ramach projektu to prawie 7 mln zł.
Celem współpracy jest zbudowanie pierwszego w skali światowej ciągłego geometrycznie, światłowodowego czujnika temperatury, odkształceń i kształtu (DTES), wraz z opracowaniem jego zastosowania w budownictwie kolejowym. – Czujnik taki pozwoli na pomiar odkształceń, temperatury i przemieszczeń elementów pracujących w warunkach zmiennej, niejednorodnej temperatury oraz intensywnych, zewnętrznych oddziaływań mechanicznych. Pomiary tego typu są wykonywane np. w diagnostyce toru bezstykowego, badaniach belek stalowych konstrukcji mostowych, dźwigarów betonowych, czy nawierzchni dróg – wyjaśnia dr hab. Piotr Kozioł, prof. PK, członek zespołu B+R projektu.
Opracowany czujnik pozwoli na niezależny pomiar odkształceń oraz temperatury i będzie mógł być zastosowany w pomiarach kolejowych do wyznaczania sił osiowych, temperatury i przemieszczeń w szynach toru bezstykowego. - Produkt może być również wykorzystywany w monitorowaniu konstrukcji inżynierskich (Structural Health Monitoring) oraz w badaniach laboratoryjnych prowadzonych przez instytuty i uczelnie, w szczególności w przypadkach, gdy istotny jest wpływ niejednorodnego pola temperatur na wyniki pomiarów. Nad rozwiązaniem będzie pracował 14-osobowy zespół naukowców Politechniki Krakowskiej, oparty przede wszystkim na badaczach Katedry Dróg, Kolei i Inżynierii Ruchu Wydziału Inżynierii Lądowej PK. Kluczowy personel B+R projektu stanowią: dr hab. inż. Juliusz Sołkowski, prof. PK (ekspert ds. dróg kolejowych, stref przejściowych i toru bezstykowego), dr hab. Piotr Kozioł, prof. PK (ekspert ds. modelowania analitycznego, dynamiki dróg szynowych i metod obliczeniowych w mechanice), dr inż. Filip Janowiec (ekspert ds. projektowania i utrzymania infrastruktury kolejowej). Kierownikiem części B+R w ramach projektu jest prof. Arkadiusz Kwiecień z Katedry Mechaniki i Materiałowej WIL PK.
Główne zadania naukowców Politechniki obejmują: badania teoretyczne oraz doświadczalne prowadzące do wdrożenia czujnika światłowodowego DTES w kilku kluczowych obszarach dróg kolejowych. Będą to: obiekty inżynieryjne, rozjazdy i grupy rozjazdowe, a także odcinki toru bezstykowego zagrożone wystąpieniem dużych deformacji z uwzględnieniem dynamicznych i termicznych oddziaływań, istotnych z punktu widzenia diagnostyki i utrzymania toru. Projekt wpisuje się w bieżące trendy dotyczące zwiększania bezpieczeństwa, włączając zagadnienia predictive maintenance. Będzie realizowany od 1 grudnia 2024 r. do 30 listopada 2027 r.
System BRATA ECO PK i firmy Henkor powstrzyma zanieczyszczenie powietrza
Dzięki środkom z programu FENG Politechnika Krakowska wraz z firmą HENKOR, zrealizują projekt pn. „Prace rozwojowe w zakresie opracowania innowacyjnego systemu kominowego BRATA ECO oraz wdrożenie wyników tych badań we własnej działalności gospodarczej firmy HENKOR.” – To przykład pionierskiego podejścia do wyzwań środowiskowych. System BRATA ECO odpowiada na potrzeby zrównoważonego rozwoju w budownictwie. Wprowadzi aktywną redukcję szkodliwych pyłów PM2.5, PM10 i NOx, umożliwiając stosowanie kominków i pieców nawet w miastach z restrykcjami antysmogowymi. Projekt będzie również obejmował opracowanie receptury innowacyjnej mieszanki betonowej, która dzięki zawartości aktywnych składników będzie mogła oczyszczać powietrze z zanieczyszczeń. Mieszanka zostanie zastosowana w systemach kominowych firmy HENKOR, stanowiąc integralny element rozwiązania BRATA ECO, co dodatkowo podkreśla innowacyjny charakter projektu – wyjaśnia dr hab. inż. Bożena Tyliszczak, prof. PK, kierownika B+R konsorcjum z Wydziału Inżynierii Materiałowej i Fizyki. Wsparcie merytoryczne zapewniają także dr inż. Maciej Gruszczyński i dr hab. inż. Małgorzata Fedorczak-Cisak, specjalizujący się w technologii betonu oraz nowoczesnych materiałach budowlanych oraz dr hab. inż. Alicja Kowalska-Koczwara, prof. PK (ekspertka w zakresie mechaniki budowli i materiałów), wszyscy z Wydziału Inżynierii Lądowej PK.
Rekomendowana kwota dofinansowania projektu to 14 211 310 zł (całkowita wartość przedsięwzięcia to ponad 29,5 mln zł), w tym udział PK to 2 740 000 zł. Kluczowe prace obejmą badania nad nowoczesnymi materiałami, testowanie technologii oraz wdrożenie końcowego rozwiązania. Eksperci z Politechniki Krakowskiej nie tylko odegrali kluczową rolę w badaniach i opracowywaniu założeń projektu, ale także aktywnie uczestniczyli w procesie jego pisania. Ich wkład w precyzyjne definiowanie celów badawczych i przygotowanie dokumentacji aplikacyjnej był jednym z kluczowych elementów sukcesu w konkursie. Zadania zespołu Politechniki obejmą: opracowanie unikalnych receptur betonów o wysokiej odporności ogniowej i niskiej gęstości, testowanie parametrów technicznych nowych materiałów w laboratoriach PK, optymalizację technologii produkcji i jej wdrożenie w warunkach przemysłowych.
Realizacja projektu rozpocznie się w lutym 2025 roku i zakończy w styczniu 2028 roku.
Dzięki danym z telefonów komórkowych Orange wspólnie z Politechniką usprawnią transport
Projekt o nazwie „MDT - Opracowanie systemu zasilania modeli transportowych zbiorami danych z sieci komórkowej” realizowany będzie w konsorcjum Politechniki Krakowskiej z operatorem sieci komórkowej Orange Polska. Ze strony PK we współpracę zaangażowani są: dr hab. inż. Jacek Chmielewski, prof. PK, autor pomysłu i koncepcji innowacyjnego podejścia do tworzenia modeli transportowych, kierownik badawczo-rozwojowy projektu, a także dr hab. inż. Mariusz Kieć, prof. PK (Katedra Dróg, Kolei i Inzyneirii Ruchu WIL PK).
Planowanie rozwoju infrastruktury transportowej, obejmujące zarówno nowe inwestycje (drogowe i kolejowe), jak i modernizacje istniejących rozwiązań czy zakupy nowoczesnego, niskoemisyjnego taboru dla transportu publicznego, wymaga przeprowadzenia szczegółowych analiz numerycznych. Ich celem jest uzasadnienie efektywności ekonomicznej planowanych działań. Wymóg ten wynika zarówno z zapisów „Niebieskiej Księgi” dotyczącej projektów w sektorze drogowym i transportu publicznego, jak i z zasady racjonalnego gospodarowania środkami publicznymi. – Jednym z kluczowych wyzwań w procesie tworzenia i aktualizacji wspomnianych modeli transportowych jest pozyskiwanie danych. Dane te są często bardzo kosztowne i czasochłonne w gromadzeniu, a jednocześnie charakteryzują się jednorazowością pomiarów, co negatywnie wpływa na ich wiarygodność. Odpowiedzią na te problemy jest zaproponowane w naszym projekcie badawczym opracowanie algorytmów wykorzystujących dane komórkowe do parametryzacji części popytowej modeli transportowych. Algorytmy te mają służyć definiowaniu źródeł i celów podróży, wyznaczaniu granic obszarów analizy (tzw. rejonów transportowych) oraz powiązywaniu tych obszarów z miejscami rozpoczęcia i zakończenia podróży w sieciach transportowych – mówi dr hab. inż. Jacek Chmielewski, prof. PK z Katedry Systemów Transportowych WIL PK.
Innowacyjność proponowanego podejścia polega na zmianie sposobu wykorzystania danych komórkowych w stosunku do dotychczasowych badań. – Dotąd prace koncentrowały się głównie na tworzeniu więźby przemieszczeń pomiędzy określonymi obszarami analizy. Wadą tego podejścia jest brak możliwości budowy modeli prognostycznych na podstawie tak skonstruowanych macierzy przemieszczeń. Więźba podróży odzwierciedla aktualne wzorce przemieszczania się mieszkańców, lecz nie uwzględnia przyczyn i zasad rządzących tymi przemieszczeniami. Problem badawczy postawiony w ramach wspólnych z Orange Polska prac zakłada fundamentalną zmianę podejścia do zastosowania danych komórkowych, co w efekcie może znacząco poprawić jakość modeli transportowych i wyników analiz opartych na tych danych. Możliwe będzie podejmowanie bardziej trafnych decyzji w zakresie działań inwestycyjnych i organizacyjnych, prowadzących do skrócenia czasu i obniżenia kosztów przemieszczania się osób i towarów – mówi Jacek Chmielewski. Dodatkowym zyskiem z innowacji będzie ograniczenie wpływu transportu na środowisko naturalne poprzez zmniejszenie emisji zanieczyszczeń i hałasu.
Wart ponad 9 mln projekt Orange Polska i Politechniki uzyskał - wspólnie z czterema innymi projektami - najwyższą ocenę punktową spośród zgłoszonych wniosków. Kwota dofinansowania to 7 mln zł, w tym udział PK to 4,3 mln zł.
Nowa infrastruktura dla ultraprecyzyjnych pomiarów współrzędnościowych
Konsorcjum „NSMET – Narodowa Sieć Metrologii Współrzędnościowej z udziałem Politechniki Krakowskiej jako lidera otrzymało dofinansowanie na realizację projektu „NSMET – Narodowa Sieć Metrologii Współrzędnościowej – rozszerzenie możliwości w zakresie pomiarów ultraprecyzyjnych i in-process metrology” w ramach 2 PRIORYTETU PROGRAMU FUNDUSZE EUROPEJSKIE DLA NOWOCZESNEJ GOSPODARKI 2021–2027 (FENG). Łączny koszt projektu to 43 760 171,52 zł, kwota dofinansowania 30 650 385,25 zł, w tym dla Politechniki Krakowskiej 11 145 632,78 zł.
– Politechnika Krakowska jako lider wpisanego na Polską Mapę Infrastruktury Badawczej konsorcjum NSMET, kontynuuje inwestycje w innowacyjną aparaturę badawczą, tak, aby projekt NSMET nabrał nowego wymiaru, wprowadzając innowacje technologiczne na skalę międzynarodową – mówi dr inż. Konrad Kobiela, kierownik projektu (kierownikiem konsorcjum NSMET jest prof. Adam Gąska z PK). Projekt obejmuje zakup infrastruktury badawczej o unikalnej konfiguracji. – To m.in. optyczne systemy współrzędnościowe, multisensoryczne systemy laserowe, referencyjne systemy do pomiaru odchyłek kształtu, zaawansowane systemy mapowania topografii powierzchni czy systemy interferometrii laserowej. Infrastruktura ta pozwoli Politechnice Krakowskiej na tworzenie warunków badawczych niespotykanych dotąd w Polsce – podkreśla Konrad Kobiela.
Poza zakupem aparatury naukowcy Politechniki skupią się na opracowywaniu zaawansowanych procedur i know-how, takich jak wytyczne dotyczące pracy z multisensorycznymi systemami pomiarowymi czy metodyka szacowania niepewności i zwiększania dokładności pomiarów geometrii obiektów do niespotykanych dotąd poziomów. Te innowacyjne rozwiązania znajdą zastosowanie zarówno w badaniach naukowych, jak i w usługach komercyjnych, wspierając rozwój polskiego przemysłu.
– Wspólnie z innymi jednostkami konsorcjum NSMET, stawiamy na szeroką współpracę z przedsiębiorstwami z branż takich jak lotnictwo, motoryzacja i energetyka. Nowa infrastruktura będzie wykorzystywana do takich zadań jak kalibracja wzorców geometrycznych, pomiary obiektów wielkogabarytowych czy analiza topografii powierzchni – wymienia dr Kobiela. Jak podkreśla, dzięki kontynuacji projektu NSMET, Politechnika Krakowska umacnia swoją pozycję lidera w dziedzinie metrologii współrzędnościowej, wspierając jednocześnie rozwój innowacyjnych technologii w Polsce i na świecie.
Sukces w unijnych programach z udziałem Centrum Wsparcia Projektów i Centrum Transferu Technologii PK
Pracowników naukowych PK w tworzeniu konsorcjów i aplikowaniu o środki na projekty w programie FENG wspierali eksperci z Centrum Wsparcia Projektów oraz z Zespołu ds. Komercjalizacji Centrum Transferu Technologii PK. Zadania Centrum Wsparcia Projektów polegały na weryfikacji wymogów formalnych, gromadzeniu niezbędnej dokumentacji projektowej oraz organizacji pracy przy składaniu wniosków. Centrum Transferu Technologii PK zapewniło wsparcie w zakresie tworzenia umów konsorcjum, w szczególności zapisów dotyczących własności intelektualnej oraz wykorzystania wyników projektu. Pracownicy CTT przygotowywali wyceny własności intelektualnej, a także uczestniczyli w negocjacjach z partnerami.
Program Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG) 2021-2027 to nowy program operacyjny, który jest kontynuacją wcześniejszych POIG (Innowacyjna Gospodarka 2007–2013) i POIR (Inteligentny Rozwój 2014–2020). Służy wzmocnieniu innowacyjności polskiej gospodarki. Ma zwiększyć potencjał Polski w zakresie wykorzystywania zaawansowanych technologii w gospodarce, a także na polu badań i innowacji. Tworzenie i stosowanie takich technologii pomaga rozwiązywać aktualne problemy społeczne i gospodarcze.
FENG składa się z czterech najważniejszych obszarów wsparcia, zw. priorytetami. Są to: I – Wsparcie dla przedsiębiorców, II – Środowisko przyjazne innowacjom, III – Zazielenienie przedsiębiorstw, IV – Pomoc techniczna.