Innowacje w drogownictwie rodzą się na Politechnice. Absolwent PK nagrodzony w ogólnopolskim konkursie

W zeszłym miesiącu zostały ogłoszone wyniki II edycji konkursu „Innowacje w drogownictwie” zorganizowanego przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad. W kategorii Inżynieria ruchu, inteligentne systemy zarządzania ruchem oraz rozwiązania BRD pierwsze miejsce zdobył Jacek Bartusiak, absolwent Wydziału Inżynierii Lądowej PK za pracę pt. „Ocena prędkości pojazdów oraz jakości oznakowania drogi na podstawie nagrań wideo: analiza strefy robót drogowych w Polsce”. Promotorem głównym pracy był dr Tomasz E. Burghardt, pracownik firmy M. Swarovski GmbH (Austria), natomiast konsultantem (promotorem pomocniczym) – dr inż. Anton Pashkevich, pracownik Katedry Systemów Transportowych Wydziału Inżynierii Lądowej Politechniki Krakowskiej. Celem konkursu było wyłonienie najlepszych prac dyplomowych, których wyniki można zastosować w drogownictwie. 

 

Jak zauważa autor pracy nagrodzonej przez Kapitułę konkursową, mgr inż. Jacek Bartusiak: – Do podjęcia tematyki związanej z bezpieczeństwem ruchu drogowego na polskich drogach skłoniły mnie doświadczenia zdobyte podczas studiów, zarówno inżynierskich, jak i magisterskich, kiedy to prowadziłem badania dotyczące oznakowania poziomego dróg. Przygotowując jeden z przeglądów literatury dostrzegłem braki w tematyce badań na odcinkach robót drogowych. Jacek Bartusiak stwierdził, że zastosowanie naturalistycznych badań może być metodą, która sprawdzi się podczas poszukiwań sposobu na poprawę bezpieczeństwa na odcinkach dróg, na których trwają prace remontowe i budowlane. Naturalistyczne badanie jazdy (Naturalistic Driving Study – NDS) charakteryzuje się bowiem ciągłym rejestrowaniem informacji dotyczących jazdy w rzeczywistych warunkach, a zatem przezwycięża wiele problemów związanych z użyciem tradycyjnych metod eksperymentalnych. 

 

Przygotowując pracę pt. „Ocena prędkości pojazdów oraz jakości oznakowania drogi na podstawie nagrań wideo: analiza strefy robót drogowych w Polsce” Jacek Bartusiak przeprowadził naturalistyczną obserwację przebudowywanego odcinka drogi krajowej nr 1 pomiędzy Częstochową a Piotrkowem Trybunalskim. Zbieranie danych odbywało się za pomocą dwóch skoordynowanych kamer (z odbiornikiem danych GPS) zamontowanych w pojeździe testowym. – Celem moich naukowych działań było opracowanie metodyki pozwalającej na ocenę prędkości pojazdów wykonujących manewr wyprzedzania oraz jakości i poprawności tymczasowego oznakowania odcinków robót drogowych w codziennych, rzeczywistych warunkach podróży. Dodatkowo zbadałem wpływ utworzenia odcinkowego pomiaru prędkości (OPP) na przestrzeganie ustawionych ograniczeń określających maksymalną dopuszczalną prędkość poruszania się oraz przeprowadziłem analizę zachowania odstępu między pojazdami – tłumaczy Jacek Bartusiak. – W pracy poruszyłem także problem niskiej jakości i niepoprawności usytuowania oznakowania pionowego. Omówiłem też istniejące możliwości oceny widoczności oznakowania poziomego przy wykorzystaniu metody zgodnej z założeniami NDS.

 

Z pracy Jacka Bartusiaka wypływa wiele interesujących wniosków. Podczas jazdy dwupasmowym, jednokierunkowym odcinkiem drogi będącym w przebudowie zaobserwowano 1706 pojazdów, z których 1359 wyprzedzało pojazd testowy. Z analizy wynika, że pomimo trwających prac remontowych, nie brakowało samochodów, które poruszały się z prędkością powyżej 140 km/h (rekordzista jechał z prędkością 200 km/h!). Prędkości nie przekroczyło tylko 21 proc. pojazdów. Analiza udowodniła również hipotezę, że radar jest dobrym sposobem na zmniejszenie prędkości jazdy. Jednakże zaraz po usunięciu oznakowania informującego o tym, że dany fragment drogi objęty jest OPP, zjawisko przekraczania prędkości powróciło (choć w nieco mniejszym stopniu).

 

Wyniki badania pokazały także, że wielu kierowców nie zachowuje wymaganej bezpiecznej odległości między pojazdami. Kolejnym aspektem, na który autor pracy zwrócił uwagę były znaki drogowe. Na podstawie przeprowadzonej analizy okazało się, że w większości przypadków były one dobrej jakości, jednak duża część z nich została ustawiona nieprawidłowo lub niepotrzebnie. Jak zauważa Jacek Bartusiak: – Kierowca napotykający tak niesłychany nadmiar znaków drogowych, z których część jest w sposób oczywisty nieprawidłowa, nie może polegać na informacjach przekazywanych przez te znaki. Można więc przyjąć, że jeżdżąc po polskich drogach po prostu je ignoruje, co może być również jedną z przyczyn notorycznego przekraczania prędkości. W swojej pracy, absolwent zwrócił także uwagę na oznakowanie poziome, którego niska jakość lub błędnie poprowadzone linie utrudniają właściwą interpretację. 

 

Zaproponowana przez Jacka Bartusiaka metoda naturalistycznych badań jazdy może być zastosowana w drogownictwie. – NDS oferuje nowe, uzupełniające podejście do istniejących metod zrozumienia zachowania kierowcy oraz pojazdu w różnych codziennych sytuacjach. Umożliwia także zbadanie powiązania pomiędzy warunkami drogowymi a zachowaniem użytkowników dróg, a także wiele innych aspektów ruchu, których obserwacja jest trudna przy wykorzystaniu tylko tradycyjnych metod – mówi autor nagrodzonej pracy. Metoda ta pozwala np. zlokalizować odcinek drogi, na którym dochodzi do wielu przekroczeń przepisów. W zidentyfikowanym miejscu można zamontować fotoradar lub odcinkowy pomiar prędkości i tym samym zapobiegać wykroczeniom.

 

Mgr inż. Jacek Bartusiak jest absolwentem kierunku transport na  Wydziale Inżynierii Lądowej Politechniki Krakowskiej. Obecnie kontynuuje naukę w Szkole Doktorskiej PK w dyscyplinie inżynieria lądowa i transport. W swojej rozprawie doktorskiej planuje zająć się analizą oznakowania drogowego z wykorzystaniem metody LiDAR. Młody naukowiec od początku studiów interesuje się szeroko rozumianym bezpieczeństwem ruchu drogowego, w szczególności oznakowaniem dróg. Jest współautorem kilku artykułów naukowych. Dwukrotnie uzyskał ministerialne stypendium dla studentów. Naukę w Szkole Doktorskiej PK łączy z pracą w Zarządzie Dróg Wojewódzkich w Krakowie (Wydział Inżynierii Ruchu).