Ekspertka Politechniki Krakowskiej Patrycja Haupt współtworzy strategię Unii Europejskiej na rzecz dostępnych mieszkań

Jak poinformowano w komunikacie KE, po starannej ocenie kandydatur Komisja wybrała do rady 15 wysoko wykwalifikowanych członków spośród 200 kandydatur z całej Europy, zapewniając zróżnicowaną reprezentację pod względem profili zawodowych i obszarów specjalizacji, a także równowagę geograficzną i płciową. Członkowie Rady pochodzą z 15 różnych państw członkowskich UE. 

 

 

– Rada została powołana na zaproszenie Komisarza Dana Jørgensena, odpowiedzialnego w Komisji Europejskiej za kwestie energii i mieszkalnictwa, a jej działalność wspierana jest merytorycznie przez wyspecjalizowaną grupę Task Force Housing – mówi dr hab. inż. arch. Patrycja Haupt,  prof. PK. –  W skład rady wchodzą niezależni eksperci reprezentujący różne obszary – od administracji lokalnej i regionalnej, przez środowiska akademickie, po specjalistów z zakresu prawa, ekonomii, socjologii, polityki mieszkaniowej, projektowania urbanistycznego oraz zrównoważonego rozwoju. Powołanie do rady to dla mnie miłe zaskoczenia, duże wyróżnienie i ogromna odpowiedzialność, bo jej powołanie jest odpowiedzią na  ważne potrzeby społeczne Europejczyków, także Polaków.

 

 

Problemy w sektorze mieszkalnictwa Unia Europejska zdiagnozowała już jako prawdziwy kryzys społeczny. Wiele rodzin, szczególnei w Polsce, nie może sobie pozwolić na dostępne cenowo mieszkanie. Wydatki na zapewnienie rodzinie dachu nad głową to często kilkadziesiąt procent domowego budżetu. Jakie jeszcze problemy w obszarze mieszkalnictwa stoją za sięgnięciem przez Unię Europejską po wsparcie ekspertów?

 

 

Dr hab. inż. arch. PATRYCJA HAUPT, prof. PK: ­– Podstawowe problemy zdiagnozowano na etapie tworzenia kluczowych dokumentów takich jak Europejski Zielony Ład, Europejski Filar Praw Socjalnych, Strategia Renovation Wave oraz w badaniach Europejskiego Obserwatorium Mieszkalnictwa. To między innymi: niedostępność cenowa mieszkań, brak mieszkań socjalnych i przystępnych, niska jakość zasobów mieszkaniowych pod kątem estetyki, funkcjonalności, a także kosztów utrzymania i wpływu na środowisko, spekulacje na rynku mieszkaniowym, zmiany klimatyczne, kryzys związany z migracją i uchodźcami, i oczywiście zjawisko bezdomności. Wszystkie dotyczą także Polski i to nawet w większym wymiarze niż innych krajów w Europie.  

 

 

Jakie zadania stoją przed eksperckim gremium doradczym ds. mieszkalnictwa?

 

 

– Głównym celem prac rady jest opracowanie kompleksowych rekomendacji służących wyznaczeniu ram polityki mieszkaniowej na poziomie europejskim i lokalnym, z uwzględnieniem nie tylko dostępności cenowej, ale również uwarunkowań społecznych, klimatycznych oraz przestrzennych. Szczególny nacisk położony jest na analizę wpływu rozwoju terenów mieszkaniowych na strukturę funkcjonalno-przestrzenną miast i mniejszych ośrodków, a także na długofalowe skutki procesów urbanistycznych. Wypracowanie rekomendacji opiera się na synergii interdyscyplinarnej wiedzy oraz systematycznej wymianie doświadczeń pomiędzy państwami członkowskimi Unii Europejskiej. W 2026 r. Komisja chce przedstawić europejski plan na rzecz przystępnych cenowo mieszkań, aby uzupełnić politykę i inicjatywy państw członkowskich oraz władz regionalnych i lokalnych w zakresie mieszkalnictwa. Jego stworzenie wymaga uwzględnienia wielu czynników i potrzeb wielu interesariuszy sektora mieszkalnictwa.

 

 

­Wniesie Pani Profesor w prace rady bardzo bogatą wiedzę ekspercką oraz szerokie  doświadczenie praktyczne w obszarze szeroko rozumianej problematyki mieszkalnictwa.

 

 

­­– Rzeczywiście obszar działań rady bardzo dobrze wpisuje się w moje zainteresowania badawcze i doświadczenia projektantki. W działalności naukowej koncentruję się na zagadnieniach znajdujących się na styku architektury, urbanistyki i innowacji społecznych, ze szczególnym uwzględnieniem specyfiki środowiska mieszkaniowego. Tematyka ta stanowiła kanwę mojej rozprawy habilitacyjnej, która w 2017 roku została uhonorowana krajową nagrodą Ministra Rozwoju, co potwierdziło znaczenie podjętych przeze mnie badań dla współczesnych wyzwań projektowych i społecznych.

 

W centrum moich zainteresowań znajdują się zagadnienia związane z projektowaniem sprzyjającym włączeniu społecznemu, dostępnością, odpowiedzią architektury na zróżnicowane potrzeby użytkowników, a także zmiany klimatyczne. Zrealizowałam i kierowałam projektami finansowanymi przez Unię Europejską, których wspólnym mianownikiem były problemy włączenia społecznego. Do najważniejszych z nich należą: Hub dostępności – centrum praktycznej nauki dostępności PK, Adaptacja programów nauczania – moduły projektowania uniwersalnego, a także partnerstwa Erasmus+ takie jak AInterior, dotyczące integracji sztucznej inteligencji w architekturze wnętrz oraz ACPS The Activation of the Public Spaces of the City Centres through Ethical and Sustainable Design Based on the Local Communities Participation / Response / Proaction, poświęcone transformacjom przestrzeni publicznych. Projekty te odnoszą się do wyzwań, takich jak niedobory kompetencyjne w sektorze budownictwa, potrzeba projektowania środowisk dla różnych grup społecznych czy integracyjna rewitalizacja obszarów miejskich.

 

Jestem autorką ponad 80 recenzowanych publikacji poruszających tematykę środowisk mieszkaniowych, integracji społecznej i strategii projektowania cyrkularnego. W ostatnich latach moje badania koncentrują się m.in. na zrównoważonych przemianach miejskich, potencjale nowych materiałów w budownictwie mieszkaniowym oraz międzykulturowym postrzeganiu przestrzeni zamieszkania. Szczególnie interesuje mnie, w jaki sposób innowacje technologiczne i społeczne mogą być skutecznie implementowane w środowiskach życia codziennego, odpowiadając na wyzwania demograficzne, klimatyczne i ekonomiczne.

 

Współpracuję z instytucjami z krajów europejskich, angażując się w międzynarodowe projekty badawczo-rozwojowe i edukacyjne. Tego rodzaju współpraca umożliwia adaptację wypracowanych modeli i strategii do różnych kontekstów kulturowych i przestrzennych, przyczyniając się do transferu wiedzy na poziomie europejskim i globalnym. Dodatkowo pełnię funkcję eksperta w ocenie wniosków projektowych w konkursach dotyczących innowacji społecznych oraz zrównoważonej architektury, co pozwala mi nie tylko śledzić najnowsze trendy, ale również wpływać na kierunki rozwoju w tej dziedzinie.

 

 

– Ma Pani także praktyczne doświadczenia projektowe.

 

 

– Jako projektantka i współautorka obiektów i zespołów mieszkaniowych realizowanych w Krakowie i Tarnowie zdobyłam rzeczywiście perspektywę praktyczną, która pozwala mi lepiej rozumieć złożoność procesu projektowego oraz wdrażać wyniki badań w rzeczywiste działania projektowe i planistyczne. W swojej pracy staram się łączyć wiedzę teoretyczną z praktyką, poszukując rozwiązań, które wspierają rozwój bardziej inkluzyjnego, zrównoważonego i przyjaznego dla klimatu środowiska zamieszkania.

 

 

– Jaka będzie Pani rola w Radzie konsultacyjnej KE?

 

 

– Pierwszym etapem prac członków komisji jest stworzenie kontaktów dla zapoznania się z polityką mieszkaniową oraz problemami i rozwiązaniami w mieszkalnictwie we własnych krajach oraz zapoznanie z dokumentami i projektami Komisji Europejskiej dotyczącymi środowiska mieszkaniowego. W kolejnym etapie, we wrześniu zostaną utworzone grupy tematyczne, które będą pracować w węższych obszarach. Reprezentuję dyscyplinę architektura i urbanistyka, stąd najbliższa mi będzie tematyka związana z problemami przestrzennymi, strukturą miasta również w kontekście mobilności, potencjału tkanki miejskiej pod kątem zmiany przeznaczenia, procesów rewitalizacji. Specjalizuję się też w kwestiach innowacji społecznych w środowisku mieszkaniowym, a także rozwiązań związanych z nowoczesnymi materiałami, również w kontekście gospodarki obiegu zamkniętego, systemów konstrukcyjnych zapewniającymi optymalizację zużycia zasobów i minimalizację niekorzystnego wpływu na klimat podczas całego cyklu życia budynków. Warto zaznaczyć, że Komisja stawia sobie za zadanie w równej mierze ład przestrzenny i estetykę środowiska mieszkaniowego, a nie tylko parametry funkcjonalne, techniczne i ekonomiczne.

 

 

– Już w 2026 roku Komisja Europejska chce przedstawić europejski plan na rzecz przystępnych cenowo mieszkań. Harmonogram Waszych prac jest chyba napięty, co ma być ich finalnym efektem?

 

 

– Pierwszy etap prac – orientacja i inicjacja sieci lokalnych kontaktów i powiązań ma dać pierwsze rezultaty we wrześniu, kiedy to odbędzie się pierwsze spotkanie naszej Komisji w Brukseli. Następnie Komisja pracować będzie w grupach tematycznych, z początkiem grudnia mamy przedstawić pierwsze szkice rekomendacji zespołowi komisarza Jørgensena, tak aby po pierwszym kwartale 2026 roku udało się utworzyć pierwszy szkic dokumentu. Nasza rada ma pracować przez około rok.

 

 

– Za Wami pierwsze posiedzenie. Czemu było poświęcone?

 

 

­– Pierwsze posiedzenie rozpoczęło powitanie ekspertów przez Komisarza ks. Mieszkalnictwa oraz przedstawienie założeń i celów pracy rady. Wszyscy eksperci mieli szanse zaprezentować swoje sylwetki przed połączonym gronem Task Force i Rady, podzielić się swoimi kompetencjami. Radzie  przewodniczy Eamon Ryan, w latach 2020-2025 irlandzki minister środowiska, klimatu i komunikacji oraz transportu. Jego zastępcą jest Carlos Moedas, burmistrz Lizbony, były  Komisarz Europejski. Ustaliliśmy harmonogram działań i kwestie formalne, zasady komunikacji, omówiliśmy propozycje działań w lipcu i sierpniu oraz tematykę spotkania we wrześniu. Do 31 lipca Komisja Europejska prowadzi konsultacje publiczne i zgłaszanie uwag nt. mieszkalnictwa, by zebrać opinie i i informacje od władz krajowych, regionalnych i lokalnych, wszystkich zainteresowanych stron i obywateli krajów Unii. Wyniki konsultacji chce wykorzystać do uproszczenia przepisów i podjęcia innych działaniach, które mają ułatwić inwestycje w mieszkalnictwo przystępne cenowo, zrównoważone i inkluzywne.

« powrót