Eksperci Politechniki z mocnym głosem w debacie o przyszłości Europy

W nurt ważnych pytań wpisali się w pierwszym dniu Forum w Karpaczu eksperci Politechniki. Podjęli tematy bezpieczeństwa surowcowego i geopolityki materiałów krytycznych, wyzwań, które rodzą się między skrajnościami powodzi i suszy, przyszłości źródeł napędu pojazdów samochodowych oraz materiałów budowalnych, w tym powszechnego w architekturze betonu. Fascynującą rozmowę o narodzinach, mądrości i podstępności sztucznej inteligencji odbyli rektor PK prof. Andrzej Szarata i prekursor AI w Polsce prof. Ryszard Tadeusiewicz z AGH. Gościem PK był też prof. Piotr Moncarz. 

AI – elementarz ważnych pytań

Czy sztuczna inteligencja zaczęła się od oszustwa? W pewnym sensie. W 1769 roku Wolfgang von Kempelen i jego Mechaniczny Turek udawali automat do gry w szachy, którym tak naprawdę byli ukryci w szafie ludzie. Wynalazek, którego rzeczywistym ojcem był Alan Turing, autor publikacji „Maszyny obliczeniowe i inteligencja” (1949) odbył drogę od oficjalnych narodzin podczas konferencji w 1956 roku w Dartmouth do czterech Nagród Nobla w 2024 roku dla badaczy sieci neuronowych. Dziś sztuczna inteligencja wyręcza ludzi, ale choć to narzędzie proste, szybkie w działaniu i inspirujące, nie zastępuje myślenia. Wspiera, naprowadza na idee, ale bywa zawodna, zamieniając się w katarynkę probabilizmu – mówił w rozmowie z rektorem PK prof. Ryszard Tadeusiewicz. Jaki mieć więc do niej stosunek? – Entuzjazm, ale z krytycznym filtrem – zaleca w ekspert.

 

 

O tym jak za błędy sztucznej inteligencji można realnie zapłacić i czy bać się głębokiego uczenia maszyn – więcej w rozmowie prof. Andrzeja Szaraty i prof. Ryszarda Tadeusiewicza (ZOBACZ ROZMOWĘ)

 

Susza i powódź – dwie strony tego samego medalu

Choć pozornie odległe zjawiska hydrologiczne susza i powódź są dwoma stronami tego samego medalu. O wyzwaniach, które stawiają przed zarządcami infrastruktury wodnej, biznesem, nauką, samorządami miast i regionów, rozmawiali w panelu moderowanym przez prof. PK Stanisława Rybickiego z Wydziału Inżynierii Środowiska i Energetyki eksperci z różnych poziomów zarządzania gospodarką wodną Polski. W dyskusji wzięli udział Mateusz Balcerowicz, prezes Wód Polskich, największego zarządcy infrastruktury wodnej w kraju, Marcin Zamaro, wiceprezes Zarządu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie, Wojciech Falkowski, Prezes Zarządu Ecol-Unicon Sp. z o.o. (specjalizującej się m.in. w zagospodarowywaniu wód opadowych), Witold Ziomek, prezes Zarządu Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji S.A. we Wrocławiu oraz dr inż. hab. Paweł Pławiak, prof. PK, dziekan Wydziału Informatyki i Telekomunikacji, Politechnika Krakowska.

 

– Jest swoistym paradoksem, że zarówno w czasie suszy, jak i powodzi brakuje wody – podkreślał w rozmowie Stanisław Rybicki. Mateusz Balcerowicz z Wód Polskich potwierdzał: – Powódź zdarza się nawet w czasie, gdy poziomy nawodnienia gleby wskazują stan suszy. Zmienia się rozkład opadów, nie ma zimowych opadów śniegu, to ma wpływ na niżówki suszowe. Opady i powodzie pojawiają się w czasie, których dotąd nie było, np. jesienią. Mają charakter nawalny i punktowy – wskazywał ekspert.

 

Nie ma tu prostych rozwiązań – wskazywali eksperci. W oparciu o bogatą praktykę analizowali strategie i techniki działań w obszarze gospodarki wodnej w skali gmin, miast, regionu, a nawet pojedynczych gospodarstw. Retencja, naturalne rozwiązania techniczne w zagospodarowaniu deszczówki, wpływ działań człowieka i zmian klimatu na czystość wód, walka ze złotą algą, problemy uzdatniania wody, wyzwania melioracyjne czy wreszcie pytania o wykorzystanie sztucznej inteligencji w zapobieganiu ubytkom wody – o tym dyskutowano.

 

– Nie ma świętego Graala dla rozwiązania problemów na linii susza - powódź. To układanka, nad którą cały czas się pochylamy – podsumowywał prof. Rybicki. – Wybrzmiały w naszej rozmowie prawdy trudne – działania w obszarze gospodarki wodnej wymaga wyrzeczeń, zmian przyzwyczajeń w skali organizacyjnej, technologicznej i świadomości. Ale nasza dyskusja pokazała, że nie tylko bijemy na alarm. Eksperci przedstawiamy konkretne działania, plany i to jak są realizowane.

 

Panel „Powódź i susza – dwie strony tego samego medalu już do obejrzenia

 

 

Poland in Silicon Valley

Udział polskiej nauki i biznesu na arenie międzynarodowej jest coraz szerszy. Działalność nasza jest coraz lepiej postrzegana na całym świecie. Polska się dobrze rozwija, ma świetne efekty gospodarcze co wyraża się też w dodatnim PKB. Jaka jest w takim razie wizja rozwoju obecności polskiej nauki? Gdzie jest ona najbardziej dziś potrzebna? O tym m.in. prof. Jacek Chmielewski z Politechniki Krakowskiej rozmawiał z prof. Piotrem Moncarzem, inicjatorem i przewodniczącym Poland in Silicon Valley Center. Inicjatywa, która istnieje już od ponad roku, ma na celu wspieranie polskiej obecności naukowej w Dolnie Krzemowej USA, swoistym tyglu innowacyjności i najbardziej zaawansowanych badań technologicznych na świecie.
 

– Prowadzimy współpracę pomiędzy Polską a Doliną Krzemową za pomocą indywidualnych wydarzeń. Między innymi sympozjów dorocznych organizowanych na Uniwersytecie w Stanfordzie organizowanych przez Polish Trade Council, przyjazdów firm czy wizyt KRASP. Ale doszliśmy do wniosku, że to nie wystarczy. Musimy mieć ciągłą współpracę, jeśli chcemy wykorzystać potencjał polskiej nauki w miejscu, gdzie może ona wznieść się na nowe wyżyny – mówił prof. Piotr Moncarz.
 

Wyrazem tego jest inicjatywa Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego “Poland's Top 1000 Innovators”, która ma wspierać finansowo i strategicznie te uczelnie, które chcą polską obecność w Dolinie Krzemowej rozwijać. – Ja bym to przedsięwzięcie określił jednym słowem: transfer. Transfer wiedzy, doświadczenia i informacji na temat tego, co Polska ma do zaoferowania światu. A ma wiele, bo chociażby technologie, know-how oraz inwestycje – podkreślał prof. Moncarz.
 

Prof. Moncarz zaznaczał, że otwieramy nowy rozdział promowania Polski na scenie międzynarodowej jako kraju wiedzy, innowacyjności i przedsiębiorczości. Wszystkie wskaźniki ekonomiczne korzystne dla Polski od wejścia do Unii Europejskiej bez dynamiki zasobów na polskich uczelniach (które na rynku europejskim mają swoisty szklany sufit) zaczną się marnować. Transfer tych zasobów na rynki globalne jest nie tylko potrzebny, ale wręcz konieczny i trzeba je stymulować w takich miejscach, jak Dolina Krzemowa.

 

Jak będzie wyglądać przyszłość motoryzacji?

To pytanie zadał uczestnikom panelu dyskusyjnego „Przyszłość źródeł napędu pojazdów samochodowych” prof. Marek Brzeżański, kierownik Katedry Pojazdów Samochodowych Politechniki Krakowskiej. – Po ponad 150 latach dominacji tłokowego silnika spalinowego, jako podstawowego źródła napędu pojazdów i maszyn świat czeka na nowe źródła napędu, bardziej dostosowane do współczesnych wymagań i potrzeb.

 

Jakie źródła napędu będą stosowane do napędu w pasażerskich środków transportu – samochodach osobowych, motocyklach i innych? Jaki napęd wybierzemy dla transportu zbiorowego w miastach i w pasażerskim transporcie dalekim? Czym napędzany będzie transport towarowy – miejski, daleki, ciężki? Co nas czeka w transporcie w perspektywie najbliższych 10 i 30 lat? O tym dyskutowali prof. Zbigniew Sroka, kierownik Katedry Inżynierii Pojazdów z Politechniki Wrocławskiej, Andrzej Szałek, doradca Zarządu Toyota Central Europe i  Jakub Faryś, prezes Polskiego Związku Przemysłu Motoryzacyjnego.

 

Odpowiedzi w bardzo ciekawych opiniach ekspertów panelu Przyszłość źródeł napędu pojazdów samochodowych, dostępnym już do obejrzenia.

 

Eksperci zgodzili się, że era silników spalinowych jako dominującego napędu pojazdów dobiega końca zwłaszcza w miastach – tu dominować będą głównie pojazdy elektryczne bateryjne oraz transport zbiorowy oparty na napędach zeroemisyjnych, w tym szczególnie wodorowym. Podkreślano rosnącą rolę komunikacji miejskiej, skuterów elektrycznych oraz autobusów zasilanych wodorem, a Polska i Europa są już w czołówce rozwoju takich technologii. W transporcie ciężkim przyszłość widzi się w komplementarnym wykorzystaniu różnych źródeł energii – od hybryd, przez gaz, po wodór – choć barierą pozostaje infrastruktura ładowania i tankowania. W dłuższej perspektywie wodór uznawany jest za kluczowy napęd transformacji transportowej, ale eksperci wskazują również na alternatywy, takie jak amoniak czy paliwa syntetyczne, podkreślając, że ostateczny wybór należeć będzie do rynku.

 

 

Górnictwo to nie tylko węgiel

 

Ostatni panel pierwszego dnia XXXIV Forum Ekonomicznego w strefie Politechniki Krakowskiej dotyczył bezpieczeństwa surowcowego Polski i geopolityki materiałów krytycznych. Moderatorką panelu była prof. Bożena Tyliszczak, kierowniczka Centrum Zaawansowanych Materiałów Funkcjonalnych i Technologii Biomimetycznych Politechniki Krakowskiej. Punktem wyjścia dla dyskusji było zwrócenie uwagi, że współcześnie przemysł wydobywczy ma przed sobą szereg wyzwań wśród których można wymienić rosnącą zależność od zewnętrznych dostawców oraz związane z tym zagrożenia wynikające z globalnych napięć geopolitycznych. Unia Europejska i Polska podejmują szereg działań na rzecz dywersyfikacji dostaw, rozwoju krajowego potencjału wydobywczego oraz recyklingu materiałów krytycznych, ale czy można powiedzieć, że są to działania wystarczające?

 

– Unia Europejska wyróżnia 34 surowce krytyczne, czyli takie, które są niezbędne do funkcjonowania gospodarek europejskich. Dla Polski istotna jest połowa z nich, ale oceniamy, że warto dbać o surowce, które są ważne w istotnych dla Polski branżach. To jest przemysł chemiczny, metalowy, maszynowy, budownictwo i wydobycie paliw kopalnych. Pracujemy też obecnie nad własną listą surowców krytycznych dla bezpieczeństwa polskiej infrastruktury – mówił Krzysztof Galos, Podsekretarz Stanu i Główny Geolog Kraju, Ministerstwo Klimatu i Środowiska.

 

W dyskusji pojawił się też wątek napięć społecznych i presji ze strony ekologów, aby stopniowo wygaszać przemysł wydobywczy. – Nie możemy pozwolić, żeby górnictwo zniknęło z polskiej edukacji, ponieważ wszystkie pierwiastki krytyczne, które nosimy w swoich kieszeniach pod postacią smartfonów czy te, które wykorzystujemy, kiedy korzystamy na przykład ze sztucznej inteligencji, są produktem przemysłu wydobywczego – zaznaczał Artur Dyczko, dyrektor Oddziału Górnośląskiego Państwowego Instytutu Geologicznego.

 

Paneliści podkreślali, że najważniejszym wątkiem tej dyskusji jest zmiana mentalności polegającej na automatycznym skojarzeniu branży górniczej i wydobywczej z wydobyciem węgla. Polska posiada w swoich zasobach znacznie więcej surowców, a polscy inżynierowie górnictwa mają wiedzę i doświadczenie by je wydobywać. Wydobycie węgla faktycznie jest największą obecnie gałęzią polskiego przemysłu górniczego, ale choćby z racji, że węgiel ten czasem przegrywa na rynkach międzynarodowych (np. z węglem kolumbijskim) należy pamiętać o innych gałęziach. Minister Galos podkreślał, że energetyka też się zmienia dzięki nowym inwestycjom, m.in. w atom (w dyskusji uczestniczył też Jakub Kupecki, Dyrektor Narodowego Centrum Badań Jądrowych) czy OZE, ale nawet OZE potrzebują surowców.

 

Liderzy o przyszłości i wyzwaniach współczesności

Forum Ekonomiczne w Karpaczu to największa w Europie Środkowo-Wschodniej platforma dialogu, na której nie tylko dyskutuje się o bezpieczeństwie, perspektywach rozwoju gospodarczego, współczesnych wyzwaniach i przezwyciężaniu kryzysów, ale także przedstawia konkretne rozwiązania i innowacyjne idee. Do Karpacza przyjechali liderzy świata polityki, gospodarki, nauki, przedstawiciele organizacji pozarządowych i kultury z ponad 60 krajów świata. W tym gronie są m.in. minister nauki Marcin Kulasek; Władysław Kosiniak-Kamysz – wicepremier, minister obrony narodowej; Krzysztof Gawkowski – wicepremier, minister cyfryzacji; Dariusz Klimczak – minister infrastruktury; Katarzyna Pełczyńska-Nąłecz – minister Funduszy i Polityki Regionalnej. Gośćmi Forum są także Andrzej Duda, Prezydent RP w latach 2015-2025, Mateusz Morawiecki, Leszek Balcerowicz, Grzegorz Kołodko, wicemarszałkowie Sejmu i Senatu Krzysztof Bosak i Michał Kamiński.

 

Program konferencji przewiduje ponad 500 wydarzeń, w tym: 6 sesji plenarnych i setki paneli dyskusyjnych, kilkadziesiąt spotkań autorskich i wydarzeń specjalnych, warsztatów.

 

Politechnika Krakowska przygotowała w Karpaczu swoją strefę konferencyjno-networkingową, w której eksperci uczelni i zaproszeni specjaliści ze świata nauki, biznesu, najważniejszych instytucji państwowych i samorządowych rozmawiają o transformacji Europy. Eksperci uczelni biorą także udział w dyskusjach w ramach Forum Budownictwa i Inwestycji, Forum Gospodarki Żywnościowej i Forum Regionów.

 

Po raz pierwszy w Karpaczu bierze też udział liczna reprezentacja młodego pokolenia naukowczyń i naukowców Politechniki Krakowskiej, wspieranych przez jednostkę FutureLab PK. Uczestniczą w programie Młodzi@Forum. To format spotkań stworzony przez Instytut Studiów Wschodnich, organizatora Forum Ekonomicznego, aby poszerzyć partycypację młodych w dyskursie publicznym. Młodzi liderzy w Karpaczu, w tym gronie 17 młodych naukowczyń i naukowców z PK, mogą wymieniać doświadczenia z rówieśnikami z innych uczelni i ośrodków miejskich, uczestniczyć w spotkaniach z przedstawicielami biznesu, ministerstw, instytucji nauki. Politechnika zaprosiła uczestników programu na specjalne wydarzenie pt. Godzina dla młodych z udziałem rektorów uczelni, w tym rektora PK Andrzeja Szaraty.

 

Od dziedzictwa kulturowego po cyfrową przyszłość Europy – AI, innowacje, bezpieczeństwo i zrównoważony rozwój w Strefie Politechniki Krakowskiej

 

Środa w Karpaczu to kolejne ciekawe dyskusje z udziałem naukowców Politechniki. Rektor Andrzej Szarata poprowadzi sesję plenarną pt. Cyfrowa przyszłość Europy. W Strefie Politechniki Krakowskiej uczestnicy będą mieli okazję dyskutować o najważniejszych wyzwaniach współczesności – od przyszłości ochrony dziedzictwa kulturowego w Polsce, przez regulacje i innowacje w obszarze sztucznej inteligencji, aż po planowanie bezpiecznych przestrzeni miejskich. Poruszane będą także tematy związane z transferem wiedzy i technologii na uczelniach, komercjalizacji innowacji kosmetycznych na bazie historii sukcesu współpracy PK z firmą DuoLife oraz inteligentnym rolnictwem opartym na cyfryzacji i cyberbezpieczeństwie. Eksperci pokażą, jak strategie rozwoju kształtują plany gmin, jak AI i nauka zmieniają przemysł, a alternatywne surowce wpływają na energetykę i chemię. Nie zabraknie również dyskusji o zastosowaniu AI w medycynie i przyspieszaniu odkryć klinicznych.

« powrót