By więcej wiedzieć o energii z wody – nowa infrastruktura badawcza na WIEiK PK

Będzie służyć m.in. do badań jazów, turbin wodnych oraz analiz odzysku energii z procesów przemysłowych. – Dzięki nowemu laboratorium chcemy rozszerzyć pola badań, rozwinąć współpracę z otoczeniem przemysłowym i promować tematykę energetyki wodnej małej mocy – mówi dr hab. inż. Dariusz Borkowski, prof. PK, prodziekan Wydziału Inżynierii Elektrycznej i Komputerowej Politechniki Krakowskiej.

Nowe laboratorium powstało na kampusie głównym PK we współpracy Wydziału Inżynierii Elektrycznej i Komputerowej, Wydziału Inżynierii Środowiska i Energetyki, Szkoły Doktorskiej PK oraz firmy Aqua-Tech. Dysponuje unikatowym na polskich uczelniach stanowiskiem o szerokich możliwościach badawczych z zakresu hydroenergetyki i inżynierii środowiska. – Będzie służyć m.in. do badań w ramach doktoratów wdrożeniowych, realizowanych na PK, do realizacji prac naukowych oraz wdrożeniowych, jak i obsługiwać zlecenia z przemysłu. Będą tu się także odbywać zajęcia dydaktyczne dla studentów wydziałów WIŚiE i WIEiK – wyjaśnia dziekan Wydziału Inżynierii Elektrycznej i Komputerowej PK dr hab. inż. Maciej Sułowicz, prof. PK.

Stanowisko powstało na bazie wieloletnich doświadczeń zespołu z WIEiK w zakresie badań małych elektrowni wodnych. Impulsem do jego powstania są potrzeby rynku hydroenergetycznego w Polsce w zakresie optymalizacji toru przetwarzania energii wody na energię elektryczną. – W Polsce hydroenergetyka jest wciąż mało popularna, a woda to wciąż za mało doceniane odnawialne źródło energii. Przed wojną było w Polsce kilka tysięcy małych elektrowni wodnych, teraz pracuje około 700. Na Wydziale Inżynierii Elektrycznej i Komputerowej PK zajmujemy się tą tematyką od ponad 10 lat. Wiemy, że to bardzo bogaty obszar badawczy, rodzący wciąż nowe pytania naukowe, a w przestrzeni publicznej nawet kontrowersje – mówi prodziekan WIEiK Dariusz Borkowski. – Dzięki nowemu laboratorium chcemy rozszerzyć pola badań, rozwinąć współpracę z otoczeniem przemysłowym, ale też promować tematykę energetyki wodnej małej mocy. Jak ważne jest coraz szersze wykorzystywanie odnawialnych źródeł do produkcji energii, widzimy szczególnie wyraźnie teraz, przy tym co dzieje się na rynku cen energii i przy niestabilnej sytuacji geopolitycznej.

Stanowisko do badań hydroenergetycznych w Laboratorium Odnawialnych Źródeł Energii WIEiK wyposażone jest w otwarte koryto wodne o wymiarach 4000/1000/800 mm (dł/szer/wys), które umożliwia badania jazów piętrzących i ich wpływu na pracę elektrowni i ujęć wody, turbin pionowych w komorze otwartej, turbin ślimakowych Archimedesa i typu Vortex. Umożliwia również zabudowanie turbozespołów rurowych o niskich spadach (do 5 m) i normowej średnicy nominalnej 300 mm. Stanowisko charakteryzuje się wysoką dynamiką natężenia przepływów wody (maksymalna wydajność pompy to 320 l/s, a maksymalna wysokość podnoszenia to 8 m). Wyposażone jest też w wysokiej klasy układy pomiarowe oraz dedykowany system monitorująco-sterujący spełniające wymogi normy PN-EN 60193:2002. Wkrótce do użytku oddana zostanie także druga część stanowiska – z rurociągiem wysokociśnieniowym (o wysokości podnoszenia do 70 m), który posłuży do badania odzysku energii z procesów przemysłowych dla maszyn wysokospadowych.

Pierwsza prezentacja laboratorium odbyła się z udziałem prorektora PK ds. nauki prof. dr. hab. inż. Dariusza Bogdała, dziekanów dr. hab. inż. Macieja Sułowicza, prof. PK (WIEiK) i dr. hab. inż. Stanisława Rybickiego, prof. PK (WIŚiE), dyrektor Szkoły Doktorskiej PK dr hab. inż. Małgorzaty Cimochowicz-Rybickiej, prof. PK oraz Andrzeja Polniaka, prezesa firmy Aqua-Tech z Trzebini, która zajmuje się produkcją powłokowych jazów wodnych i współpracuje z WIEiK (wspierała merytorycznie i organizacyjnie trwające blisko 2 lata prace nad laboratorium). Nową przestrzeń do badań zaprezentowali jej współtwórcy – dr hab. inż. Dariusz Borkowski, prof. PK oraz Damian Liszka, realizujący doktorat wdrożeniowy na PK. Wyjątkową wartość nowego laboratorium podkreślił prorektor PK: – Wpisuje się ono w ważne potrzeby badawcze wobec jakże pilnych wyzwań transformacji energetycznej w naszym kraju. Szczególna wartość laboratorium polega na tym, że jest owocem interdyscyplinarnej współpracy kilku jednostek PK oraz partnera przemysłowego i interdyscyplinarnej współpracy będzie służyć – mówił Dariusz Bogdał.